Ακούστε τα ΜΑΝΤΑΤΑ !

Ιδιωτική ιστοσελίδα.
Άγιοι _ Θεόδωροι _ Γρεβενών , υψόμετρο 812 μ. (πλατεία), κάτοικοι 143.

Λεωνίδας Λόλας, Συνταξιούχος Δάσκαλος (leololas@gmail.com)

Παράδοση

Μεγάλο τριήμερο Πεντηκοστής
 23 του Ιούνη 2024
    Ο συνεχόμενος καύσωνας, οι διακοπές των σχολείων, οι θερινές άδειες και η δροσιά των βουνών έφεραν αρκετό κόσμο στο χωριό αυτό, το "μεγάλο" τριήμερο της Πεντηκοστής.
  •     Χτες, Ψυχοσάββατο, όλες οι νοικοκυρές του χωριού πήγαν στην εκκλησία το σιτάρι - προσφορά στις ψυχές των αποδημησάντων μελών της οικογένειας και διάβασε ο παπά Χρήστος τα ψυχοχάρτια.
    Στο ψαλτήρι ήταν ο Ανδρέας Βλάχος, ο Νίκος Βλάχος, ο Γιάννης Πηγατσιώτης, ο Γιώργος Παπαγεωργίου κι ο Λεωνίδας.
    Στο τέλος οι Αγιοθεοδωρίτισσες μοίρασαν το σιτάρι, τις πίτες και αρτοποιήματα στους παραβρεθέντες, για να τους ευχηθούν "συγχώρεση" των ψυχών των δικών τους νεκρών.
  •     Σήμερα, Κυριακή της Πεντηκοστής, το εκκλησίασμα ήταν αρκετό. Σχεδόν μισή η μεγάλη μας εκκλησιά.
    Οι κανίστρες (κάνιστρα), όπως και χτες, ήταν γεμάτες με πίτες, σκεπασμένες, πάλι, με περίτεχνα και λευκά καρέ. Επάνω
ήταν όλες στολισμένες με τριαντάφυλλα και καρυόφυλλα. Έτσι, για να κατευοδώσουμε τις ψυχές, που φεύγουν στον ουρανό, με λουλούδια και βαρύ ίσκιο καρυδιάς, μετά την περιπλάνησή τους στη γη, από την ημέρα της Ανάστασης.

    Κατά το έθιμο όλες οι γυναίκες, μετά τις ευχές της Γονυκλισίας, μπαινοβγαίνουν στο νεκροταφείο, όπου στολίζουν και σκεπάζουν τα μνήματα των νεκρών της οικογένειας ή τα κουτιά, μέσα στο οστεοφυλάκιο με τα τριαντάφυλλα και τα καρυόφυλλα.
   Το έθιμο του μοιράσματος το Ψυχοσάββατο και την Πεντηκοστή κρατάει αιώνες στον τόπο μας. Μας θυμίζει το "
να κυρά κι δό μι", όταν οι γυναίκες αντάλλαζαν αυτά που μοίραζαν σε όλο το εκκλησίασμα, βρίσκοντας τροφή κι αυτοί που δεν είχαν, οπότε το "Θεός σχωρέσει" λεγόταν από καρδιάς.
    Αύριο θα πάμε στην Αγία τριάδα του Αιμιλιανού. Είναι το εκκλησάκι που έστησε ο αείμνηστος "άγιος των φυλακών", ο αρχιμανδρίτης Γερβάσιος Ραπτόπουλος.
    Και του χρόνου, χωριανοί!
Λεωνίδας 
*
Λουκατσιάρια Παραμονής 2024
 31 του Δεκέμβρη 2023
   
Στις 31 του Δεκέμβρη 2023, για μια χρονιά ακόμα, είχαμε τη χαρά να δούμε την αναβίωση του εθίμου με τα λουκατσιάρια στους Αγίους Θεοδώρους Γρεβενών.
    Την Κυριακή, παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ο Σάκης Ψευτογκάς (κι ο μικρός γιος του, Στέργιος), ο Ηλίας Πηλιτζίδης, ο Βασίλης Γραβάνης, ο Δημήτρης Κουτούλας, ο Γιώργος Γραβάνης, ο Ανέστης Χαμαλίδης, ο Σάκης Ν Ζυγούρας, ο Στέργιος Ευαγγελόπουλος, ο Δημήτρης Ευαγγελόπουλος κι ο Σάκης Κ Ζυγούρας φόρεσαν τις παραδοσιακές στολές και άλλες παραλλαγές και γύρισαν σε όλο το χωριό, λέγοντας τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα.
    Ο κόσμος τα είδε, τα άκουσε και τα χάρηκε, αφού ήταν κάποια ευχάριστη αλλαγή στην καθημερινή ρουτίνα τους.
    Ο μικρός Στέργιος ακολούθησε την πομπή με χαμόγελο και είναι μια υπόσχεση πως το έθιμο αυτό θα διαιωνίζεται από τις ερχόμενες γενιές.
    Συγχαρητήρια, σε όλους!
    Και του χρόνου, χωριανοί !
Λεωνίδας 
*
υχός" στους Αγίους Θεοδώρους
  4 του Ιούνη 2023
     Από παλιά, είναι καθιερωμένο, το τελευταίο Ψυχοσάββατο και την Πεντηκοστή οι γυναίκες του χωριού μας μοιράζουν στην εκκλησία σιτάρι, ψωμάκι, πίτες - και, τελευταία, κουλουράκια και γλυκά, για να συγχωρεθούν οι ψυχές των κεκοιμημένων μας.
    Την Παρασκευή στον εσπερινό μοιράζουν σιτάρι.
    Το Σάββατο πρωί, παλιά, μοίραζαν ψωμάκι κι επάνω έριχναν μια κουταλιά μέλι. Όποιος δεν είχε μέλι έριχνε μια κουταλιά φασολάδα χωρίς ζουμί (γκουγκόσια). Άλλος πάλι ελιές. Οι τσελιγκάδες μοίραζαν ψωμί με τυρί. Όποιος δεν είχε τίποτ' απ' αυτά, έριχνε λίγο ζαχαρόνερο πάνω στο ψωμάκι. Έδιναν σε όλους, αλλά αντάλλασσαν και μεταξύ τους, λέγοντας: "να κυρά κι δο'μοι" (πάρε, κυρά, και δος μου κι εσύ).
    Τώρα μοιράζουν σιτάρι, ψωμάκι, κουλούρια και γλυκά.
    Την Κυριακή της Πεντηκοστής ή της γονυκλισίας μοιράζουν το καλύτερο : σπιτικές πίτες, σκεπασμένες με καρυόφυλλα και στολισμένες με τριαντάφυλλα. 
    Μετά τη λειτουργία, οι γυναίκες πηγαίνουν στα μνήματα και τα στολίζουν με τα καρυόφυλλα και τα τριαντάφυλλα.
    Βγαίνοντας οι πιστοί από την εκκλησία, βρίσκουν μπροστά τους στη σειρά τις γυναίκες με τις κανίστρες (κάνιστρα), που μοιράζουν τις πίτες - τσάντα να έχεις να τις βάλεις! 

    Δεν ξέρω αν 
περνούν οι ψυχές πάνω από τις στολισμένες κανίστρες, τη στιγμή που γονατίζουμε την Κυριακή της γονυκλισίας οι ευρισκόμενοι στην εκκλησία ή αν απολαμβάνουν τις μυρωδιές από τις πίτες, τα καρυόφυλλα και τα τριαντάφυλλα.
    Οι γευόμενοι όλα αυτά τα καλούδια, σίγουρα, το ευχαριστιούνται και το λένε με πραγματική ευχαρίστηση το "Θεός σχωρέσει", που πάει σύννεφο!
    Αξίζει να παραβρεθείς αυτήν την ημέρα στην εκκλησία των αγίων Θεοδώρων, να σχωρέσεις και να λάβεις τα μοιραζόμενα από τις Αγιοθεοδωρίτισσες!
    Και του χρόνου, χωριανοί ! 
Λεωνίδας 
*
Κούλουμα 
Αγίων Θεοδώρων Γρεβενών
  27 του Φλεβάρη 2023
    Με μια φιλική, κυκλωτική ενέργεια οι δυο πολιτιστικοί Σύλλογοι των Αγίων Θεοδώρων οργάνωσαν τα κούλουμα στις 27 του Φλεβάρη 2023.
    
Στο καθαρό περιβάλλον του Πολιτιστικού Κέντρου των Αγίων Θεοδώρων, στο κέντρο του χωριού, με μουσική και καλή διάθεση προσφέρθηκαν τα γνωστά εδέσματα της καθαρής Δευτέρας : φασολάδα, λαγάνα κλπ.
    Το χαμόγελο και η ανοιξιάτικη μέρα έδωσαν την ευκαιρία να χαρούν την τελευταία μέρα της αποκριάς οι χωριανοί, που παραβρέθηκαν.
    Καλή Σαρακοστή, χωριανοί !
Λεωνίδας 
*
Λουκατσιάρια 2023
 1 του Γενάρη 2023
   Είχαμε πολλά χρόνια να δούμε λουκατσιάρια στους Αγίους Θεοδώρους Γρεβενών. Έτσι, λοιπόν, ξαφνιάστηκα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όταν ο Σάκης Ψευτογκάς μου είπε πως έχει μια ομάδα Αγιοθεοδωριτών και ζητούν τις παραδοσιακές στολές για να ντυθούν Λουκατσιάρια.
    Παραξενεύτηκα, αλλά μοίρασα χαρούμενος τις στολές σε όσους έμπαιναν, γιατί δεν είναι για εύσωμους και μεγάλους άντρες.
    Περισσότερο δυσκολεύτηκαν να βρουν ρούχα για τον Αλή και τη Μπούλα, αλλά ήταν αισιόδοξοι πως θα το ξεπεράσουν.

    Την Κυριακή της Πρωτοχρονιάς, κατά τις έντεκα, γυρίζοντας από την εκκλησία, έψαξα να βρω τα Λουκατσιάρια.
    Ρώτησα τους γείτονες και μου είπαν πως πέρασαν από το σπίτι μου και δεν ήμουν εκεί. Στενοχωρέθηκα, αλλά άκουσα τα κουδούνια πιο πέρα στη γειτονιά μου και ξαναρώτησα αν πέρασαν από όλα τα διπλανά μου σπίτια.
    -Όχι, μου είπαν. Θα περάσουν από της Κατερίνας το σπίτι, επιστρέφοντας.

    Στήθηκα κι εγώ έξω από την πόρτα της Κατερίνας και περίμενα. Σε λίγο εμφανίστηκαν, γυρίζοντας από το σπίτι του Γιώργου Παπαγεωργίου προς την Όλυ.
    Πήρα θέση και τράβηξα όσες φωτογραφίες και βιντεάκια πρόλαβα. Κάποιο θα είναι καλό, σκέφτηκα.

    Ήρθαν στης Κατερίνας το σπίτι, είπαν τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς κι η Ράνια τους κέρασε, ενώ η Δαφνούλα έπαιζε μαζί τους.

    Πριν φύγουν και, για να μην τους ξαναγυρίσω στο σπίτι μου, αλλάζοντας το δρομολόγιό τους, τους ζήτησα να μου ξαναπούν τα κάλαντα για μένα κι ότι το βίντεο και τις φωτογραφίες, που θα βγάλω, θα τα δημοσιεύσω στο διαδίκτυο.
    Πήραν τη θέση τους και "μου τα είπαν". Το ευχαριστήθηκα κι έφυγα για το σπίτι μου.
    -Δάσκαλε, έλα από δω, φώναξε ο Ανέστης.

    Πήγα στους γείτονες κι αυτοί
μου πρόσφεραν να πιω τσίπουρο και μεζέ. Μιλήσαμε για τα Λουκατσιάρια και θέλησα να δω τα βιντεάκια, που τράβηξα. Δυστυχώς, όμως, πήρα μια χαρά και μια λύπη!     
    Στο καλύτερο βιντεάκι χώθηκε παίζοντας η Δαφνούλα κι η ηλικία της δεν μου επιτρέπει να ανεβάσω το βίντεο. Εκείνη το χάρηκε και χαίρομαι γι' αυτό, αλλά για σας λυπάμαι, που θα δείτε μόνο φωτογραφίες κι απ' αυτές, όχι όλες, αλλά σε όσες δεν είναι μέσα η Δαφνούλα.
    Όλος ο κόσμος χάρηκε με τα Λουκατσιάρια. Έδωσαν μια ζωντάνια στο χωριό, όπως κι οι τσιγαρίδες της Παραμονής.
    Καλή χρονιά! Του χρόνου καλύτερα, χωριανοί!
Λεωνίδας 
*
Της αγίας Παρασκευής
 26 του Ιούλη 2022
    Χωρίς καμπάνα, σήμερα, στους Αγίους Θεοδώρους Γρεβενών! Και πού είσαι ακόμα...!     Πήρα τη γιαγιά και τα εγγόνια μου και τράβηξα κατά το Δεσπότη Γρεβενών. Η αγία Παρασκευή είναι χτισμένη σε ένα λοφάκι, πριν βγούμε στον Κάμπο της Πηγαδίτσας.
    
Ο παπά Δημήτρης και ένα ζευγάρι που έψελνε, μαζί με έναν εκκολαπτόμενο νεαρό ψάλτη, και αρχιψάλτη τον Αποστόλη Οικονόμου, είχαν φτάσει στις καταβασίες.     Πάνω στα καλύτερα!

    
Οι λίγοι πιστοί, κυρίως γυναίκες, που χωρούσαν στο μικρό εκκλησάκι, παρακολουθούσαν τη Θεία Λειτουργία βυθισμένοι στη γαλήνη και την ηρεμία!     Χρόνια αναγνωριστικά, πρωτοχριστιανικά!
    Ένα γεροντάκι, με παρακάλια ψυχής, ζήτησε και έλαβε την άδεια να πει το "Πιστεύω".
    Το είπε με κόμπους και τέτοια συγκίνηση, ώστε μετά έσκυψε ευχαριστημένος - πάνω στο στασίδι - το κεφάλι του από την ικανοποίηση, που αξιώθηκε να ομολογήσει την πίστη του, χωρίς να το διαβάζει από κάπου, κι αναλύθηκε σε εσωτερικά κλάματα με αναφιλητά!     Τάχα, θα είναι παρών του χρόνου και θα μπορεί να το ξαναπεί;     Μετά βγήκαμε έξω και έγινε η περιφορά της εικόνας της αγίας Παρασκευής γύρω από το μικρό εκκλησάκι.    Ύστερα, παρακολουθήσαμε υπαίθρια την αρτοκλασία.     Ο ταπεινός ιερέας, έχοντας συνείδηση της φωνητικής του δεινότητας, έδωσε την ευκαιρία στο ζευγάρι των ψαλτών να ψάλει το "Θεοτόκε, Παρθένε...", ενώ ο ίδιος μπήκε να θυμιάσει και το εσωτερικό του ναού.     Στο τέλος, οι αρκετοί παραβρισκόμενοι, έλαβαν αντίδωρο, τεμάχιο άρτου και διάφορα τυλιγμένα γλυκά.

    Η γιαγιά Βούλα (Παρασκευή), η μικρή Εβίτα (Παρασκευή), πολλά μικρά παιδάκια, αλλά και μεγάλοι άνθρωποι κι ανήμπορα γεροντάκια κοινώνησαν με ευλάβεια, πήραν τα αντίδωρα, είπαν τα χρόνια πολλά κι έφυγαν με την ευχή : να βρεθούν πάλι του χρόνου εκεί με υγεία!

    
Και του χρόνου στην αγία Παρασκευή!
Λεωνίδας 
*
Ψυχοσάββατο 2022
 11 του Ιούνη 2022
    Επί τέλους, μετά την περιπέτεια με τον κορονοϊό, επανήλθαμε στις παραδόσεις μας, διστακτικά μεν, με όρεξη δε.
 
   Σήμερα, Σάββατο 11 του Ιούνη 2022, στην εκκλησία μας, των Αγίων Θεοδώρων, επέστρεψε το έθιμο να μοιράζουμε σιτάρι, ψωμάκι, πίτες κλπ για τη συγχώρεση των ψυχών των προκοιμηθέντων αδελφών μας.
    Το "να κυρά κι δό ΄μοι", που λέγαμε στα παλιά χωριά μας.
    Ο πατήρ Παύλος, ο εφημέριός μας, ευλόγησε το δίσκο με το σιτάρι, έψαλε το τρισάγιο μετά τη θεία Λειτουργία, μαζί με τους τέσσερις ψάλτες του και ζήτησε από τον Κύριο να συγχωρήσει και να αναπαύσει τις ψυχές των τεθνεώτων αδελφών μας.

    Μετά, οι Αγιοθεοδωρίτισσες ανέλαβαν δράση.
    Μοίρασαν η μια στην άλλη και σε όλο το εκκλησίασμα ό,τι έφτιαξε μόνη της - οι ηλικιωμένες ό,τι αγόρασαν έτοιμο - και εισέπραξαν το "Θεός σχωρέσει" από τους λαμβάνοντες το δώρο.
    Φυσικά η πανδημία πρόσθεσε κάτι στο έθιμο, που μάλλον είναι και καλό - πολιτισμένα πράματα! Μέσα στην εκκλησία κρατούσαμε αποστάσεις και φορούσαμε μάσκες, οι περισσότεροι, ενώ τα φαγώσιμα ήταν τυλιγμένα σε νάιλον.
    Θεός σχωρέσει, χωριανοί!
Λεωνίδας 
*
Των Αγίων Θεοδώρων 2022
12 του Μάρτη 2022
    Με τίποτε δεν αλλάζουμε τα έθιμα και τη γιορτή της εκκλησιάς μας τη μέρα που θυμόμαστε το θαύμα των κολύβων του Αγίου Θεοδώρου.
    Φέτος είχαμε ένα πρόβλημα. Ο π. Παύλος κόλλησε κορονοϊό και δεν μπορεί να εμφανιστεί πουθενά, μέχρι τη Δευτέρα 14 του Μάρτη.
    Χτες, την Παρασκευή, είχαμε τους Α΄ Χαιρετισμούς κι ο εφημέριος έλειπε. Δεν βρέθηκε κάποιος άλλος. Όλοι είχαν τις ενορίες τους.
    Σήμερα, ο Μητροπολίτης μας, μάς έστειλε τον π. Αθανάσιο να αναπληρώσει τον π. Παύλο.
    Η Δήμητρα ετοίμασε το δίσκο με το σιτάρι σε ανάμνηση του θαύματος των κολύβων.
    Η θεία λειτουργία (απόλαυση!) άρχισε και τέλειωσε όμορφα με πολλή προσοχή και προσευχή.
    Ο π. Αθανάσιος ευχαρίστησε όλο το εκκλησίασμα και είπε πως ο Δεσπότης μας - που έλειπε σήμερα, λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων - θα είναι μαζί μας αύριο, Κυριακή της Ορθοδοξίας.
    Επίσης, διάβασε το σιτάρι των γυναικών και τέλεσε αρτοκλασία.
    Χρόνια πολλά, χωριανοί!
 Λεωνίδας 
*
Ψυχοσάββατο 2021
19 του Ιούνη 2021
Φτωχό κι απέριττο, φέτος, το Ψυχοσάββατο στις 19 του Ιούνη 2021 στο χωριό μας, τους Αγίους Θεοδώρους Γρεβενών, λόγω των μέτρων του κοροναϊού!

Όμως, το μήνυμα στάλθηκε στις ψυχούλες μας από τους προσελθόντες στην εκκλησία μας:
"Ο κορονοϊός ήταν μια πληγή της ανθρωπότητας
που ήλθε, φεύγει και θα φύγει μακριά",
δυστυχώς, αφήνοντας πόνο και θλίψη!
Ο παπά Γιάννης συνόδευσε τις προσευχές μας για τη συγχώρεση των ψυχών των κεκοιμημένων μας.
Του χρόνου με υγεία, πάλι, χωριανοί!
 Λεωνίδας 
*

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.